Quy định 144 là sự phát triển, bổ sung và hoàn thiện tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng đội ngũ cán bộ

Sinh thời Chủ tịch Hồ Chí Minh quan niệm, đạo đức là nền tảng và là sức mạnh của người cách mạng, coi đó là cái gốc của cây, ngọn nguồn của sông nước: “Người cách mạng phải có đạo đức cách mạng làm nền tảng thì mới hoàn thành được nhiệm vụ cách mạng vẻ vang vì sự nghiệp độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội”. Người khẳng định: “Cũng như sông thì có nguồn mới có nước, không có nguồn thì sông cạn. Cây phải có gốc, không có gốc thì cây héo. Người cách mạng phải có đạo đức, không có đạo đức thì dù tài giỏi mấy cũng không lãnh đạo được nhân dân”. Người quan niệm rằng: Đạo đức tạo ra sức mạnh, là nhân tố quyết định sự thắng lợi của mọi công việc, “Công việc thành công hoặc thất bại, đều do cán bộ tốt hay kém”. 

Nét đặc sắc trong tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác cán bộ chính là kiểm soát cán bộ, đảng viên. Trước lúc ra đi về cõi vĩnh hằng, Người còn khẳng định và nhắc nhở rằng: “Đảng ta là một đảng cầm quyền, mỗi đảng viên và cán bộ phải thật sự thấm thuần đạo đức cách mạng, thật sự cần, kiệm, liêm chính, chí công vô tư. Phải giữ gìn Đảng ta thật sự trong sạch, phải xứng đáng là người lãnh đạo, là người đầy tớ thật trung thành của Nhân dân” và “Đào tạo thế hệ cách mạng cho đời sau là việc rất cần thiết và rất quan trọng”. Công tác cán bộ phải có vai trò quyết định trong việc xây dựng đội ngũ cán bộ “vừa hồng vừa chuyên”.

Kế thừa, phát triển và bổ sung tư tưởng Hồ Chí Minh cũng như hệ thống quan điểm của Đảng về công tác xây dựng Đảng trong tình hình mới, Quy định 144 tiếp tục khẳng định quyết tâm của Đảng ta trong xây dựng, chỉnh đốn Đảng, hướng đến mục tiêu hoàn thiện chuẩn mực đạo đức cách mạng của mỗi cán bộ, đảng viên, nhằm “tự soi”, “tự sửa”, không ngừng tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, chuyên môn nghiệp vụ, năng lực đáp ứng với yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn mới. Vì vậy, việc ban hành Quy định 144 là rất cần thiết và được xem là một cẩm nang trong công tác xây dựng Đảng về đạo đức. 

Trong Quy định 144, chúng ta có thể thấy được sự phát triển, bổ sung và hoàn thiện tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng đội ngũ cán bộ đó là “trung với nước, hiếu với dân”, tuyệt đối trung thành với mục đích, lý tưởng cách mạng của Đảng; cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư; tinh thần đoàn kết, tương thân, tương ái giúp nhau cùng tiến bộ; đức tính thật thà, dũng cảm, tự soi, tự sửa; dám đương đầu chống lại cái xấu, bảo vệ cái tốt; và không ngừng tu dưỡng, rèn luyện, hoàn thiện bản thân để góp phần phụng sự Tổ quốc, phục vụ Nhân dân.

Quy định 144 là giá trị cốt lõi trong việc xây dựng chẩn mực đạo đức cách mạng cho đội ngũ cán bộ, đảng viên

Bối cảnh ra đời Quy định 144 có ý nghĩa hết sức quan trọng, là thời điểm mà toàn Đảng, toàn quân và toàn dân ta hướng đến kỷ niệm 134 năm Ngày sinh Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu. Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng lần thứ Chín khóa XIII vừa kết thúc - đây là thời điểm chuẩn bị tiến hành Đại hội Đảng bộ các cấp, tiến tới Đại hội XIV của Đảng. Bên cạnh đó, thực tế thời gian qua cho thấy, nhiều cán bộ, đảng viên giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý đã vi phạm Quy định định của Đảng về những điều đảng viên không được làm. Do đó, việc ban hành Quy định 144 là điều cần thiết trong giai đoạn hiện nay.

Quy định 144 có kết cấu chặt chẽ, mang tính hệ thống, tổng thể các quy định của Đảng liên quan đến cán bộ, đảng viên nhằm khẳng định quyết tâm trong công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị; gồm 06 Điều, 21 điểm, trong đó 05 Điều, 19 điểm là nội dung về xây dựng “chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên trong giai đoạn mới”. Giá trị cốt lõi của chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên cụ thể đó là: (1) Yêu nước, tôn trọng Nhân dân, tuyệt đối trung thành với Đảng, với Tổ quốc; (2) Bản lĩnh, đổi mới, sáng tạo, hội nhập; (3) Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư; (4) Đoàn kết, kỷ cương, tình thương, trách nhiệm; (5) Gương mẫu, khiêm tốn, tu dưỡng rèn luyện, học tập suốt đời. Có thể nói 05 chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên trong giai đoạn mới có mối quan hệ chặt chẽ với nhau; mỗi chuẩn mực đều có vai trò, giá trị nhất định; nếu thiếu đi 01 trong 05 chuẩn mực ấy thì cán bộ, đảng viên sẽ dễ nãy sinh tiêu cực, vi phạm dẫn đến bị xử lý kỷ luật.

Quy định 144 đã cụ thể hóa những yêu cầu, tiêu chí đối với các chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên đảm bảo phù hợp với tình hình thực tiễn của cách mạng Việt Nam trong giai đoạn hiện nay; đồng thời bảo đảm tính "Nêu gương" của cán bộ, đảng viên qua các tiêu chí: Trong sạch, không tham ô, tham nhũng, tiêu cực, không gây phiền hà, sách nhiễu; không suy thoái về tư tưởng, chính trị, đạo đức, lối sống, chủ nghĩa cá nhân, lợi ích nhóm, có biểu hiện "tự diễn biến", "tự chuyển hóa" trong nội bộ (tại điểm 3, Điều 3)… Nêu cao lòng tự trọng, danh dự, giữ gìn phẩm giá, không để gia đình, người thân và người khác lợi dụng chức vụ, vị trí công tác để trục lợi, “Thực hiện văn hóa từ chức khi không đủ khả năng, uy tín” (tại điểm 5, Điều 3). 

Một số điểm mới đáng chú ý của Quy định 144 là đã đưa ra những quan niệm mang tính toàn diện hơn về bản lĩnh của cán bộ, đảng viên trong thời kỳ mới, đặc biệt là “sáu dám” cũng được coi là phẩm chất đạo đức cách mạng, bao gồm: “Dám nghĩ, dám nói, dám làm, dám chịu trách nhiệm, dám đổi mới, sáng tạo, dám đương đầu với khó khăn, thách thức, hành động vì lợi ích chung” và nhấn mạnh tới tiêu chí "danh dự và lòng tự trọng".

Năm chuẩn mực đạo đức quan trọng của Quy định 144 nhằm giúp cho mỗi cán bộ, đảng viên luôn nỗ lực phấn đấu trong học tập và rèn luyện đạo đức cách mạng; đồng thời cũng là căn cứ để đánh giá phẩm chất, nhân cách, thái độ, hành vi của cán bộ, đảng viên; là chuẩn mực để mỗi cán bộ, đảng viên, nhất là đối với những người có chức vụ “tự soi, tự sửa, tự rèn mình”; đồng thời còn là cơ sở để tổ chức Đảng lựa chọn, bồi dưỡng nhằm bổ sung những đảng viên có đức, có tài, đủ tâm, đủ tầm để giới thiệu đảm nhiệm các vị trí quan trọng.

Có thể khẳng định rằng, Quy định 144 là giá trị cốt lõi để xây dựng chuẩn mức đạo đức của cán bộ, đảng viên trong giai đoạn hiện nay, góp phần xây dựng, chỉnh đốn Đảng ta ngày càng trong sạch, vững mạnh, nhằm lãnh đạo thắng lợi sự nghiệp cách mạng của Đảng và Nhân dân ta.